Sağlık ve hareket, çağımızın en kritik araştırma ve uygulama alanları arasında yer almakta, yalnızca biyomedikal boyutlarıyla değil; toplumsal, psikolojik, kültürel ve eğitimsel yönleriyle de ele alınması gereken iki temel olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün de vurguladığı üzere, sağlık yalnızca hastalıkların yokluğu değil; bedensel, zihinsel, ruhsal ve sosyal iyilik hâlinin dinamik bir dengesi olarak tanımlanmaktadır. Bu tanım, sağlığın çok boyutlu doğasını ortaya koyarken, hareketin de bu dengeyi koruyan ve geliştiren başlıca unsur olduğunu göstermektedir. Günümüzde bedenin işlevselliği, zihinsel esneklik, ruhsal denge ve toplumsal katılım arasındaki ilişkiler giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bu nedenle hareket, yalnızca bir fiziksel etkinlik değil; bireyin bütüncül sağlığının temel bileşeni ve sürdürülebilir yaşam kültürünün merkezinde yer alan bir değerdir.
“Bütüncül Sağlık ve Hareket Bilimleri: Kuram, Uygulama ve Disiplinlerarası Perspektifler” başlıklı bu eser, alanında uzman 10 yazarın katkılarıyla hazırlanan 11 bölümden oluşmakta ve farklı disiplinlerin katkılarını ortak bir potada buluşturmaktadır. Kitap; spor bilimleri, sağlık bilimleri, fizyoterapi, psikoloji, eğitim bilimleri ve tamamlayıcı tıp gibi alanların kesişiminde üretilen bilgileri bir araya getirerek, hem kuramsal tartışmaları hem de uygulamaya dönük güncel yaklaşımları içermektedir. Bu yönüyle eser, akademik literatüre katkı sunarken, aynı zamanda profesyonel uygulamalar için rehberlik eden çok yönlü bir kaynak niteliği taşımaktadır.
Kitapta ele alınan konular, okuyucuya geniş bir perspektif kazandıracak şekilde çeşitlendirilmiştir. İlk bölümlerde farklı antrenman yöntemlerinin güreşçiler üzerindeki etkileri ve sporda aerobik ile anaerobik gücü belirlemede kullanılan ölçüm yöntemleri incelenerek performansın fizyolojik temelleri tartışılmaktadır. Ardından, ampütasyonlu yüzücülerde çekirdek stabilitesinin biyomekanik boyutları ve teniste enerji sistemlerinin performans üzerindeki etkileri üzerinden hareket biliminin farklı branşlardaki yansımaları ele alınmaktadır.
Psikososyal ve nörolojik boyutlarda, beyin, hareket ve psikolojik esneklik ilişkisi nöroplastisite perspektifiyle bütüncül sağlık bağlamında tartışılmakta; basketbol oyuncularında koordinasyon ve reaksiyon zamanının performansa etkisi örneği üzerinden motorik özellikler irdelenmektedir. Bunun yanı sıra, kardiyovasküler uyum, egzersiz, rehabilitasyon ve performans ilişkisi kapsamlı biçimde ele alınarak, spor fizyolojisi ve klinik uygulamalar arasındaki bağ güçlendirilmektedir.
Eser ayrıca, fitoterapide güncel yaklaşımlar ile tamamlayıcı ve bütüncül sağlık perspektifini genişletmekte; teniste beslenmenin performansa katkıları üzerinden spor beslenmesi bilimsel açıdan ele alınmaktadır. Yaşlı bireylerde ise bütüncül sağlık yaklaşımı, fiziksel aktivite, düşme riski ve yaşam kalitesi bağlamında irdelenerek, gerontoloji ve egzersiz biliminin kesişim noktaları tartışılmaktadır. Kitap, son olarak fonksiyonel egzersizin genel sağlığa etkilerini ele alarak hem bireysel sağlık hem de toplumsal iyilik hâline katkı sağlayan sonuçlara odaklanmaktadır.
Bölümler boyunca izlenen bu disiplinler arası yaklaşım, kitabı yalnızca teorik bir kaynak olmaktan çıkararak, saha deneyimlerinden klinik uygulamalara, laboratuvar araştırmalarından eğitim süreçlerine kadar geniş bir alanı kapsayan pratik bir rehber hâline getirmektedir. Bu nedenle eser, akademisyenler ve araştırmacılar için kuramsal tartışmaların derinleştirildiği; sağlık ve spor profesyonelleri için uygulamaya dönük yöntemlerin sunulduğu; lisans ve lisansüstü öğrenciler için öğrenim süreçlerini destekleyen; bütüncül sağlık anlayışına ilgi duyan tüm okurlar için ise çok yönlü bir kaynak olma özelliği taşımaktadır.
Uluslararası ölçekte hazırlanmış bu çalışma, bilimsel bilgi üretimine katkı sağlamayı, disiplinler arası iş birliklerini geliştirmeyi ve farklı alanlarda çalışan uzmanlar arasında ortak bir dil oluşturmayı hedeflemektedir. En önemlisi ise, bu eser aracılığıyla daha sağlıklı, dengeli ve sürdürülebilir bir yaşam kültürünün inşa edilmesine katkı sunulması amaçlanmaktadır.
Doç.Dr.Mustafa Said ERZEYBEK
