Hasan Fehmi Turgal, fikir hayatımızın önemli
şahsiyetlerinden biridir. Medresede, öğretmen okulunda
öğrenim görmüş, kendi çabasıyla Arapça ve Farsça öğrenmiştir.
İstanbul’da iken İttihat Terakki’ye intisap etmiştir. 1914-
1917 yılları arasında, kâtib-i mes’ül sıfatıyla Kastamonu’da
görevlendirilmiştir. Burada kaldığı süre içinde Köroğlu
gazetesinde yazı yazmıştır.
I.Dünya Savaşı’nın aleyhimize gelişmesi üzerine 1917
yılında İstanbul’a dönmüştür. Haksız isnatlardan dolayı Bekir
Ağa Bölüğü’nde bir yıl tutuklu kalmış, sonra beraat etmiştir.
Hapisten çıkınca Mart 1921 başlarında tekrar Kastamonu’ya
gelmiş, Açıksöz gazetesinin yazı ailesinde yer almıştır. Sekiz ay
sonra önce Sinop’a, sonra Bursa’ya atanmıştır. 1926 yılında,
Maârif Vekili Mustafa Necati tarafından Kütüphaneler
Müdürlüğü’ne getirilmiş, ölümüne kadar on beş yıl bu görevde
kalmıştır.
Bu çalışma yapılırken Köroğlu, Açıksöz ve Doğrusöz
gazeteleriyle Doğu dergisi taranmıştır. Köroğlu gazetesinde bir
makale ve bir şiirine rastlanmıştır. Ancak Hasan Fehmi’yi
tanıyanların ifadesine göre, yazılarında imza kullanmamıştır.
Bazan H.F, H.Fehmi yazmış, daha çok Türkmen ve Turgut
müstear adlarını tercih etmiştir.
Hasan Fehmi Turgal hakkında yapılan araştırmalar yok
denecek kadar azdır. Bursa, Konya ve Ankara’da yayınlanan
gazete ve dergilerde kıymetli yazılarının olduğunu biliyoruz.
Bunların derlenmesiyle geniş bir külliyat meydana gelecektir. Bu
mütevazı çalışmanın bir başlangıç olarak kabul edilmesini arzu
ederiz.
Sayın Prof. Dr. Zeki Arıkan 2006 ve 2007’de yazdığı iki
mektupta, Hasan Fehmi’nin, Kastamonu’da güzel hizmetler
yaptığından söz etmiş, araştırılmasını istemiştir. Ayrıca Sayın
Prof. Dr. Reşat Genç hocamız da aynı doğrultuda tavsiyelerde
bulunmuştur.
Kadim dostum Sayın Mustafa Bayburtlu’ya, sevgili kızım
Dr. Necla Tuzcuoğlu’na, genç araştırmacı Sayın Melih Kuyulu’ya,
kitabın basımındaki yardımlarından dolayı Sayın Ferit
Resuloğulları’na, kapak kompozisyonu ve mizanpajı hazırlayan
Sayın Abdulkadir Emiroğlu’na ve basımda emeği geçen kişilere
çok teşekkür ederim.
